مشخصه های معماری قلاع اورارتویی (از ترکان باستان) در سلماس آزربایجان به همراه منبع در انتهای پست
اورارتوها : گروهی از مردمان التصاقی زبان / اورال آلتاییک / از تــرکان باستان بودند که 1350 سال قبل از میلاد توانستند با اتحاد اقوام هم نژاد در اطراف دریاچه وان ترکیه اتحادیه ای بر ضد دولت مهاجم آشور تشکیل دهند . این تمدن به دلیل دستاوردهای صنعتی که در دوران کوتاه خود به دست آورد امروزه توجه بسیاری از باستانشناسان و محققین را به خود جلب کرده است . « ایجاد نخستین کانالهای آبیاری و دریاچه های مصنوعی ( گؤل ) از دستاوردهای این ملت است »
معماری هر تمدن وفرهنگی به تبع منطقه و نوع آب هوا و مصالح موجود دارای ویژگی هایی می باشد . منطقه آذربایجان و محدوده سلماس نیز پیرو این امر است . در زمانی که مربوط به بحث ما می باشد ( دوره اورارتویی - 1200 ق . م ) محدوده سلماس و کوههای آن مناطقی جنگلی بوده اند که امروزه نیز درختچه های وحشی بر روی کوهها پیرامون خود گویای این مطلب است . اساس معماری آذربایجان و منطقه سلماس معماری مبتنی بر استفاده ازکوه ، سنگ ، چوب بوده است . تا قبل از بوجود آمدن اتحاد ضد آشوری اورارتو ساکنان منطقه سلماس ار نوعی معماری مرکب از چوب و گل استفاده می نمودند که نمونه هایی از این سازه ها در حفاری های هفتوان تپه سلماس مشاهده شده است و کمتر معماری با سنگ لاشه در دیواره های سازه بچشم می خورد .
با پیوستن حکومت های ساکن منطقه سلماس ( احتمالا گلیزان ،ماننا ) به اورارتو ها آنها شروع به ایجاد استحکامات و بازسازی قلاع در سلماس نمودند
مشخصه های معماری قلاع اورارتویی سلماس :
اولین مشخصه چشم گیر در معماری قلاع توسط اورارتوها ایجاد دیواره هایی با قطر زیاد حتی تا چهار متر می باشد که اساس این معماری مبتنی استفاده از سنگ لاشه و خرسنگ بدون کاربرد ملاط در بین آنها بود . این دیواره های عظیم که گاه لایه های آجر خام نیز بر روی آن کارمی شد از نشانه های بارز معماری تمدن اورارتو است که اینگونه معماری در منطقه سلماس کاملاً مشهود می باشد یکی از بازرترین سایت های باستانی منطقه سلماس که دارای اینگونه معماری با سنگ های لاشه و بدون ملات می باشد زینجیر قلعه تمر در جنوب شرقی سلماس است .
در این نوع معماری کوه یا مجموعه کوههایی با مشخصه های معین برای ساخت قلعه ها مورد استفاده قرار می گرفت . وجود آب در نزدیکی قلاع ، وجود دره ها و دامنه های پر شیب در سه جهت اصلی کوه ، منفرد بودن کوه از مؤلفه های ضروری برای بنای یک قلعه بشمار می رفت . سازندگان قلاع در منطقه سلماس که بنا به مطالعات امروزی قدمت بعضی از قلاع به عصر آهن بر می گردد ( 2300 ق م ) [4] در معماری قلعه های سلماس از هر فضای موجود در روی کوه برای ایجاد اطاق ها و دخمه ها استفاده می کردند . قبل از استقرار تمدن اورارتویی عمده مصالح تشکیل دهنده قلاع سنگ و گل بوده است که نظیر این معماری در قلعه میناس دیده می شود [5] . ایجاد دخمه های سنگی با اشکال نیم دایره ای و چهارگوش گاهاً با اطاقهای جانبی از مشخصه های قلاع سلماس است که با توجه به تفاوت شکل دخمه ها دقیقاً نمی توان گفت که آیا همه این دخمه ها متعلق به دوران اورارتو است یا به تاریخی قبل از آن تعلق دارند که مورد دوم بیشتر به حقیقت نزدیکتر می نماید .
تراش بر روی سنگ ، ایجاد پله های سنگی بر روی سنگ بستر و دامنه کوه ، صفه سازی نیز از دیگر نشانه های معماری اورارتو در منطقه سلماس به حساب می آید . به نظر می رسد اورارتوها به لحاظ اهمیت منطقه سلماس با ایجاد استحکامات نظامی مدرنی در مطقه که متشکل از قلاع مختلف بود که کلاً به وسیله علایم مختلف اخباری با یکدیگر در ارتباط بودند در هزاره اول قبل از میلاد به بهترین شکل توانستند برای 100 سال رونق ، امنیت و آبادانی را برای سلماس باستان به ارمغان بیاورند .
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
